Madde ve Özellikleri - Kütle Hacim

KÜTLE

Cismi oluşturan madde miktarına kütle denir. Birimi kg'dır, m ile gösterilir.Bir maddenin kütlesi uzayın her yerinde aynıdır. Ağırlık ile karıştırılmamalıdır.

Ağırlık; madde ile yer küre arasındaki çekim kuvvetidir. Birimi Newton (N) dur, G ile gösterilir.

G=m∙g ile hesaplanır.

Dünyada ölçülen kütlesi 60 kg olan bir kişinin uzayın diğer noktalarında da kütlesi 60 kg olarak ölçülür. Fakat ağırlığı dünyada 600 N iken aydaki ağırlığı 1/6'sı kadar yani 10 N olur.

Kütlenin Ölçülmesi

Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür. Terazinin bir kefesine standart bilinen bir kütle, diğer kefesine bilinmeyen kütle konularak terazi dengeye getirilmeye çalışılır. Kefeler dengeye geldiğinde bilinmeyen kütle bilinen kütleye eşit olmuş olur.

NOT: Duyarlılık

• Terazinin ölçebileceği en küçük kütle değeri
• Binicinin bir bölme yer değiştirmesinin karşılık geldiği kütle değeri

gibi ifadelerle de anlatılabilir.

ÖRNEK:

ÖRNEK: 

HACİM

Bir maddenin boşlukta kapladığı yere hacim denir. V ile gösterilir. Birimi m³'tür. 

Düzgün geometrik şekilli cisimlerin hacimleri matematiksel hesaplamalarla bulunabilir.  Aşağıdaki tabloda bu cisimlerin bazılarının hacim hesaplamalarına yer verilmiştir.

Örnek: Kenar uzunlukları 2 m, 40 dm, ve 400 cm olan bir dikdörtgenler prizmasının hacmi kaç m³'tür?

Çözüm: Önce tüm kenar uzunluklarını metre cinsinden yazmalıyız. Buna göre;

40 dm=4 m ve 400 cm=4 m dir

Dikdörtgenler prizmasının hacmi bütün kenarların çarpımı ile bulunur. 

V=2x4x4=32 m³'tür.

Örnek: Yüksekliği 5 cm ve yarı çapı 3 cm olan bir koninin hacmi kaç cm³'tür? (𝝅=3 alınız.)

Çözüm: Yukarıdaki tablodan koni için verilen formülü kullanırsak;

V_Koni=1/3𝝿r²h 

V_Koni=3²5

V_Koni=45 cm³ olarak bulunur.

Düzgün olmayan cisimlerin hacimleri taşırma kabı ile bulunur. Taşma seviyesine gelmiş bir kabın içine geometrik şekli düzgün olmayan bir cisim atılır. Cismin hacmi taşan sıvı kadardır.

Başka bir yöntem de dereceli kap içinde sıvının yükselme miktarına bakılır. Sıvının yükselme miktarı cismin hacmini verir.

Yukarıdaki dereceli silindirde 40 cm³ sıvı bulunmaktadır. Kabın içine cisim atıldıktan sonra sıvı seviyesi 60 cm³ olmuş. Arada 20 cm³ lük bir fark bulunmaktadır ki bu da bize cismin hacmini verir.